Chrysant: kenmerken, Kleuren en vormen
De chrysant, ook wel Chrysanthemum, heeft een kenmerkende kransvorm met talrijke bloemblaadjes die dicht op elkaar zijn gerangschikt. De bloem kent veel varianten en kleuren. Zo zijn er chrysanten in felle kleuren als roze, groen in geel (deze zie je veelal in de zomer), maar ook in warme oranje en rode tinten (deze zie je veelal in de herfst) en in dieproze en wit (deze zie je veelal in de winter). Het hart van de chrysant heeft kleine, buisvormige bloemetjes.
Niet alleen het kleurenpalet van chrysant is veelzijdig, ook de soorten en vormen lopen uiteen. Zo heb je enkelbloemige en gevuldbloemige chrysanten, maar ook met spider- en pomponvorm. Ook de grootte van de bloem varieert, namelijk van 1 tot wel 15 centimeter.
Chrysanten behoren tot de asterfamilie (Asteraceae), waartoe ook bloemen als asters, zonnebloemen en madeliefjes behoren. Chrysanten bloeien meestal in de late zomer en herfst (september t/m november), maar er zijn ook soorten die vroeger in het jaar bloeien. Desondanks zijn ze vrijwel het hele jaar verkrijgbaar bij bloemisten en tuincentra.
welke soorten chrysant zijn er?
De chrysant kent zo'n 30 verschillende soorten, die vooral variëren in grootte, vorm en bloeiwijze. De manier waarop de soorten worden onderscheiden verschilt. Vaak wordt de chrysant ingedeeld naar vorm. Zo zijn er pluischrysanten (bolvormige bloem), santinichrysanten (kleine, compacte bloemetjes, vertakt op de steel) en troschrysanten (bloembladeren staan gelaagd naar buiten en de bloemen liggen qua grootte tussen de pluis- en sanintinichrysant in). Daarnaast wordt de chrysant ingedeeld op basis van toepassing. Zo is er de tuinchrysant (als borderplant, winterhard), potchrysant (als potplant) en snijchrysant (als snijbloem).
Kijkend naar indeling op basis van oorsprong en botanische kenmerken, worden onder andere de volgende hoofdsoorten chrysanten onderscheiden:
- Chrysanthemum Indicum: deze winterharde soort omvat de oorspronkelijke chrysanten uit China. Deze bloemen zijn vaak enkelbloemig met een klassieke, ronde vorm.
- Chrysanthemum Koreanum: deze winterharde soort, ook bekend als Koreaanse chrysant en Chrysantemum Zawadskii, is afkomstig uit Korea en Noord-China. Deze chrysant is robuust, winterhard en bloeit doorgaans in oktober en november. De bloemblaadjes hebben een iets lossere structuur dan die van de Indicum chrysant.
- Chrysanthemum Rubellum: de bloemen van deze winterharde soort zijn vergelijkbaar met die van de Indicum chrysant. Kleuren van deze soort lopen uiteen van roze tot paars, rood en wit.
- Chrysanthemum x Morifolium: dit zijn hybride chrysanten afkomstig uit kruisingen tussen verschillende soorten. Veel van de cultivars die tegenwoordig geteeld worden vallen onder deze soort. Chrysantemum Morifolium is een zeer populaire snijbloem en heeft doorgaans grote bloemhoofden. Deze chrysanten zijn verkrijgbaar in vrijwel alle kleuren: van geel tot oranje, rood, paars en wit.
verzorging van chrysant in vaas: tips en tricks
Prachtige chrysanten in je vaas? Daar wil je natuurlijk zo lang mogelijk van genieten. Met de onderstaande tips en tricks zorg je ervoor dat je chrysanten zo lang mogelijk mooi blijven in je vaas, maar lees ook zeker even deze tips om je bloemen zo lang mogelijk mooi te houden.
- Snijd de stelen schuin af met een scherp en schoon mes.
- Verwijder eventuele onderste bladeren, zodat er geen bladeren in het vaaswater hangen.
- Zet chrysanten in een schone vaas met water op kamertemperatuur.
- Voeg snijbloemenvoeding toe voor een langere houdbaarheid van de bloemen.
- Ververs het vaaswater regelmatig.
- Zet de chrysanten niet op de tocht, in de volle zon, naast een verwarming of in de buurt van fruit.
Tip: chrysanten combineren met andere bloemen in een vaas? Laat je inspireren door dit warme (herfst)boeket, of door dit zomerse boeket met chrysant in de hoofdrol.
Chrysant planten in tuin of in potten: standplaats en tips
Chrysant is niet alleen een populaire snijbloem, maar ook geliefd in de tuin of in plantenbakken of -potten op het balkon. Van plan om chrysanten te planten? Bekijk het stappenplan voor het planten van tuinplanten en lees de onderstaande tips:
- Chrysant gedijt het beste op een zonnige plek of een plek in de halfschaduw. Chrysanten houden van veel licht, maar wanneer ze te zonnig en warm staan, zullen de bloemen niet lang bloeien.
- Chrysanten houden van een goed gedraineerde bodem, want ze zijn zeer gevoelig voor een teveel aan water en wortelrot.
- Voor chrysanten in potten is een plekje onder een afdak of tegen een woning ideaal, zodat ze niet te veel regenwater krijgen.
- De ideale periode om chrysanten te planten in de volle grond is in het voorjaar, in een vorstvrije periode. Door de plant in het voorjaar aan te planten heeft hij voldoende tijd om te wortelen voordat hij bloeit in het najaar.
- Voor aanplanting in de volle grond is het belangrijk dat de grond niet te zwaar is. Maak een zware klei of leembodem daarom los en meng eventueel met zand of fijn grind om de bodem wat losser te maken. Dit voorkomt een te natte grond (en wortelrot) in de natte wintermaanden.
- Chrysant planten in een pot? Plant je chrysant in pot bij voorkeur in augustus of september, vlak voordat de bloei begint. Zorg ervoor dat eventueel overtollig water uit de pot kan lopen. Kies dus altijd voor een pot met drainagegaten.
chrysant in tuin: verzorging
Chrysanten in je border of in potten geplant? Dan wil je daar natuurlijk maximaal van genieten. Bekijk de onderstaande tips voor de verzorging van chrysanten in je tuin of op je balkon:
- Geef chrysanten in de volle grond in het voorjaar organische meststof zoals compost, om gezonde groei en mooie bloei te bevorderen.
- Chrysanten in pot kun je eventueel vloeibare meststof geven voor bloeiende planten. Doe dit in de zomermaanden totdat de eerste bloemen verschijnen.
- Geef chrysanten tijdens een warme, droge periode voldoende water, maar zorg ervoor dat de bodem niet drassig wordt. Let op: geef water bij de voet van de plant en niet op de bladeren of bloemen.
- Haal uitgebloeide bloemen regelmatig weg, zodat de aanmaak van nieuwe knoppen wordt gestimuleerd.
- Chrysanten vermeerderen door ze te stekken? Dat doe je het beste door de plant te delen. Je leest er hier meer over.
Chrysanten overwinteren: ja of nee?
De meeste soorten chrysanten voor in de tuin zijn winterhard (zoals Chrysantemum Rubellum, Chrysantemum Indicum en Chrysantemum Koreanum), waardoor overwinteren niet nodig is. Vorstgevoelige chrysanten in pot kun je laten overwinteren en vorstgevoelige chrysanten in de volle grond kun je beschermen door ze af te dekken:
- Chrysanten in de volle grond beschermen tegen strenge vorst: bescherm je chrysanten liever niet door ze af te dekken met bladeren en mulch, dit kan namelijk wortelrot veroorzaken. Dek de planten liever af met materiaal dat geen vocht vasthoudt, zoals dennentakken, scherven van potten of vliesdoek.
- Chrysant in pot beschermen tegen strenge vorst: dit is voornamelijk slim bij jonge planten, in de eerste winter(s). Laat chrysanten in pot het liefst overwinteren onder een overkapping, in een licht schuurtje of tuinkas. Vermijd te koele, vochtige plekken omdat dat kan leiden tot wortelrot.
chrysant snoeien: hoe en wanneer?
Chrysanten in je tuin en benieuwd hoe je deze het beste kunt snoeien? In het voorjaar, wanneer de kans op strenge vorst geweken is (april), kun je de delen die 's winters zijn afgestorven terugsnoeien tot vlak boven de grond. Doe dit niet direct na de bloei (in november), want de bovengrondse delen van de plant bieden bescherming aan nieuwe scheuten in de koude winter. Verder hoef je de chrysant alleen lichtjes in vorm te snoeien als dat nodig is, zodat hij compacter blijft. Om een chrysant te stimuleren meer te vertakken en compacter te groeien, kun je 's zomers de eerste knoppen die verschijnen verwijderen.
Herkomst van chrysant
De naam van de chrysant is afkomstig uit het Grieks: chrys (goud) en anthemon (bloem). Daarom wordt de chrysant ook wel 'gouden bloem' genoemd. De chrysant is afkomstig uit China en is al ruim 2500 jaar oud. In Azië is de chrysant al eeuwenlang razend populair. De bloem werd gebruikt vanwege de prachtige bloemen en de vermeende medicinale eigenschappen. In China werd de bloem vaak afgebeeld in kunst, literatuur en geneeskunde. De bloem werd het symbool van geluk, gezondheid en onsterfelijkheid.
Al snel werd de bloem geïntroduceerd in Japan, waar de bloem eveneens een belangrijke rol speelde. Het werd in Japan het symbool van de keizerlijke familie. Ook in de Koreaanse cultuur kreeg de bloem al snel een belangrijke rol.
Rond 1700 liet de chrysant zich ook in Europa zien. Dankzij handelsroutes werden chrysanten steeds vaker naar Europa gebracht. In de 19e eeuw werd de bloem steeds populairder in Europa. Europese kwekers begonnen te experimenteren met kruisingen, wat leidde tot de ontwikkeling van nieuwe cultivars. Tegenwoordig is de chrysant een van de meest geteelde snijbloemen ter wereld. Japan en Nederland behoren tot de grootste producenten van chrysanten.
Symboliek van chrysant
Met de stijlvolle chrysant haal je zowel eindeloos veel kleur als een flinke dosis symboliek in huis. Chrysant staat namelijk voor geluk, gezondheid en trouw. Kortom: een gouden bloem met gouden symboliek! Perfect om cadeau te geven een geliefde of aan jezelf.
is chrysant giftig?
Nee, chrysant is niet giftig voor mensen en dieren.
Is chrysant eetbaar?
Jazeker! Sterker nog: je kunt er enorm lekkere gerechten en drankjes mee maken*. Wat dacht je bijvoorbeeld van een overheerlijke chrysanten-cheesecake, verwarmende chrysanten-bouillon of zwoele chrysanten-thee? Leuk, om te serveren tijdens een high-tea. In China is chrysanten-thee zelfs een echte klassieker. De thee heeft een lichtzoete smaak en zou goed zijn voor de huid.
Let op: zet nooit zomaar je tanden in een chrysant (of andere bloem). Gebruik alleen eetbare bloemen van gespecialiseerde leveranciers die geteeld zijn voor consumptie.
