Marcin Rusak: waarderen van vergankelijkheid

Een interview met een hedendaags (floraal) kunstenaar

Het is moeilijk Marcin Rusak te duiden. Hij is een creatieveling, designer, kunstenaar en komt uit een familie van bloemkwekers. Ook zijn werk kenmerkt een grote diversiteit. Van grote sculpturen tot aan alledaagse gebruiksvoorwerpen zoals een bloemenscherm, tafel of vaas. En niet op de manier waarop we dat vaker hebben gezien. De werken van Marcin Rusak laten je het proces van vergankelijkheid zien, bloemen die in de werken langzaamaan verouderen en daarmee het uiterlijk veranderen. Zijn designs hebben allen een eigen levensduur, van een aantal maanden tot aan tien jaar. Kortom, interessante materie. We spraken hem over zijn werk, zijn leven en zijn passies. 

Bloemen als materiaal

‘Ik zat op een school waar je gemakkelijk mocht en kon experimenteren. Op den duur begon ik te denken aan bloemen als materiaal. Als je ze benadert zoals je hout, metaal of keramiek zou benaderen zie je al snel al de toepassingen en manieren om bloemen in te zetten. Ik kreeg genoeg kansen om een palet aan toepassingsmogelijkheden te creëren, gecombineerd met hars – een ander materiaal waar ik gewend mee was te werken - leek ik de ideale combinatie te hebben gevonden. Uiteindelijk begon ik met het injecteren van bloemen met bacteriën om ze tot verouderend materiaal om te toveren om ze erna in hars te gieten. Ik zie bloemen niet als iets wat mij kenmerkt als kunstenaar. Het is voor mij enkel een tool, een materiaal, om datgene te onderstrepen waar ik over nadenk. Dat kan in een volgend project evengoed iets heel anders zijn.’  

Succes door herkenning

De werken van Marcin Rusak worden goed ontvangen. Hij stelde zijn creaties tentoon op allerlei internationale beurzen. ‘Ik denk dat ik daar veel geluk mee heb gehad. Doordat mensen mijn werken in het echt konden aanschouwen, zien en aanraken, zagen ze pas echt de diepgang. Letterlijk en figuurlijk. Ik denk dat het succes van onder andere de Flora collectie de combinatie is van esthetiek en veranderlijkheid. Mensen herkennen dat er een vergankelijk en levendig onderdeel in mijn werken zit. Van dat spanningsveld worden mensen enthousiast.’

"Mensen herkennen dat er een vergankelijk en levendig onderdeel in mijn werken zit. Van dat spanningsveld worden mensen enthousiast."

Van prullenbak naar voetstuk

‘Ik gebruik veel residu bloemen. Bloemen die anders weg worden gegooid. Door bloemisten of grote arrangeurs. Aan het begin ging ik naar markten en zocht ik door het afval naar bruikbare bloemen. Daar was natuurlijk geen beginnen aan. Zeker niet tijdens bittere winterochtenden. Uiteindelijk heb ik speciale werkrelaties opgebouwd met bloemisten. Daar kan ik langskomen en in de zaak bloemen uitzoeken die anders weggegooid zouden worden. Bloemen die overblijven van grote projecten of gewoonweg niet meer verkoopbaar zijn. Het is bijzonder om een tijdelijk of permanent kunstwerk te maken met een natuurlijk product wat normaal gesproken niet langer dan twee weken in huis staat. Normaal gesproken gooit men een bos bloemen weg als de verkleuring begint, maar in mijn werken begint dan eigenlijk het mooiste deel van het proces. Die vijftig tinten beige doen mij meer dan een enkele prachtige kleurscharkering. Die bijna onherkenbare bloemen op weg naar verval zijn mijn favoriet. Daar kan geen enkele andere bloem in de bloei van haar leven tegenop.’ 

Kunstige fases

‘Mijn werk is begonnen als een soort van reactie op de hedendaagse consumptiemaatschappij. Op hoe we behoorlijk wat dingen in ons leven hebben wat we zogenaamd belangrijk vinden, maar waar we aan het einde van de dag niet veel om geven. Van veel dingen die we kopen en uiteindelijk in het verval raken, interesseert het ons niet wat er uiteindelijk mee gebeurt of hoe er mee om wordt gegaan. Door een tijdslimiet aan een voorwerp mee te geven, laat je de persoon in kwestie nadenken over de waarde van de nog te besteden tijd. Neem als voorbeeld een vaas. Als een vaas een verzamelingswaarde heeft, maar niet door te geven is aan een volgende generatie dan ga je er een bijzondere band mee opbouwen. De dingen die ik maak hebben ieder een eigen levensduur. Dat kan variëren van een half jaar tot aan een decennium. Compleet afhankelijk van met hoeveel zorg we met de dingen omgaan en de externe factoren die we invloed laten uitoefenen. Hitte of vocht kan mijn werken laten schimmelen of smelten, maar zet ze in huis met niet teveel direct zonlicht en je kunt er veel langer van genieten. Sommige van mijn werken zouden in de tuin in een paar maanden tijd kunnen vergaan.’

"Sommige van mijn werken zouden in de tuin in een paar maanden tijd vergaan."

Stedenhopper

‘Ik ben Pools van origine. Daar ben ik opgegroeid, volwassen geworden. Op mijn 23de ben ik naar Nederland verhuist voor mijn studie. Na mijn diploma ben ik naar Londen gegaan omdat daar de omgeving zo interessant is voor mijn vakgebied. Er zijn veel festivals, evenementen, galerieën, beurzen. Ik ben constant onderweg. Londen, Rotterdam, Warschau. Dat zijn mijn drie plekken waar ik vanuit beweeg. Gelukkig maar, want als ik te lang op een plek zou leven en werken zou ik de noodzaak voelen om te verhuizen. Momenteel ben ik in Rotterdam bezig om twee installaties af te maken. Super zware eettafels, volledig zwart. Een ervan gaat naar Londen de ander naar New York. Ik ben er de afgelopen zes maanden mee bezig geweest. Als startpunt het vinden van de juiste bloemen en snel erna het maken van de metalen constructie. Als alles samenkomt wordt het hopelijk een spannende creatie.’

Opgroeien in een kas

‘Ik ben opgegroeid in de kas. Mijn familie heeft een lange historie als bloemenkwekers. Van ruim voor 1900 tot aan mijn geboorte in ’87. Het was voor mij een natuurlijke omgeving om tussen verlaten gebouwen en oranjerieën te spelen en te bouwen. Het was normaal, ik wist niet beter. Toen ik opgroeide zag ik vooral verval. Gebouwen, maar evengoed ook de bloemen die achterbleven. Pas op de kunstacademie begon ik naar dingen te kijken vanuit een decoratiestandpunt. Zo vaak gaat het vermooien van dingen gepaard met natuur, ik denk dat ik daardoor weer met bloemen ben gaan werken. Een cirkel van het leven waar ik ruim twintig jaar over heb gedaan.’

Samenwerken & signatuur

‘Toen ik startte deed ik alles zelf. Van bloemen halen en de administratie tot aan het fotograferen voor mijn website. Gelukkig heb ik nu de mogelijkheid de juiste mensen in te schakelen en te steunen op hun expertise. Soms werk ik vrij solistisch aan een project en andere keren werk ik samen met een partner. Mijn werk kenmerkt zich vrij duidelijk. Ik hou van minimalistische strakke lijnen en het toneel geven aan de materialen zelf. Hoe een object het beste tot zijn recht komt, is afhankelijk van het werk. Ik word altijd enorm blij als klanten foto’s sturen van de plek waar een creatie komt te staan. Tuurlijk, een bijzonder mooi huis is een ideale plek. Maar uiteindelijk gaat het om hoe natuurlijk licht zijn weg weet te vinden door de werken heen. Dan laat het alle schaduwen zien en de verborgen lagen. Dus ja, ik zou zeggen iedere plek met natuurlijk licht is de ideale plek voor een Marcin Rusak.’ 

MEER OVER MARCIN

Smaakt dit naar meer? Bekijk dan ook de video.